Als kind wordt hen op hun kamertje bezocht door hun oudere zelf. Hen krijgt aanwijzingen en richtlijnen hoe hen het leven moet aanpakken. Hen pakt hun pen en papier en begint met schrijven, en sindsdien is Kae Calvert, ook wel Kae Tempest, niet meer opgehouden met schrijven van poëzie, songteksten en verhalen. Dankzij het nodige doorzettingsvermogen, veel lef en hun kracht om de hoop nooit op te geven heeft het succes: er komen twee albums, een theaterstuk en een roman van hun hand. En na al die successen is het nu tijd voor The Book of Traps and Lessons, waarin die hoop nooit op te geven meer dan ooit doorklinkt.
Tekst: Loulou Kuster
Het maakproces van The Book of Traps and Lessons heeft bijna vijf jaar geduurd. In 2015 begon hen samen met Dan Carey te schrijven in de studio van producer Rick Rubin. In de tussentijd verscheen een boek, The Bricks That Built Houses (2016), en hun voorlaatste album Let Them Eat Chaos (2016). Dat nieuwe album is persoonlijker dan hun eerdere werk, staat duidelijk dichter bij hun gevoelens en is, anders dan al hun voorgaande werk, vanuit de ik-persoon verteld.
“Het album gaat over iemand die zich realiseert dat hen gevangen zit in een ongezond patroon van verslavingen, dronkenschap, geweld en een schadelijke liefdesrelatie. Hen zit gevangen in de traps van de maatschappij. Je ervaart op het eerste deel van het album een moment van besef; het besef dat hen ergens mee bezig is dat misschien niet helemaal de goede kant op gaat. Dat loopt over in een meer geaard besef van hun plek in de wereld en waar hen nou echt mee bezig is. In het tweede deel van het album gaat het over de lessen die geleerd zijn of geleerd gaan worden. Hen is in staat zichzelf te herkennen in het slechte gedrag dat hen vertoont, hun roots, de complexiteit van hun gedrag en hoe slopend en gewelddadig dat voor henzelf en hun omgeving is. Als hen dat eenmaal herkent, is hen beter in staat om lief te hebben, om de schoonheid van het bestaan in te zien en verandering in hun leven te brengen. Dat komt duidelijk naar voren in ‘People’s Faces’, het laatste nummer van het album: dan valt alles echt als puzzelstukjes in elkaar.”
Een belangrijk thema voor Kae Tempest op dit album is ‘hoop’, hoop dat het beter gaat en dat het goed komt, ook al liggen die traps op de loer. “Muziek maken en poëzie schrijven heeft me altijd hoop gegeven, want hoe donker de wereld er voor mij uit kan zien, die twee dingen geven me kracht en zoveel positiviteit. Ik krijg er zin van om te leven, om echt bezig te zijn en op te gaan in mijn eigen wereld. Het heeft iets hoopvols om hele dagen te knippen en plakken met woorden en muziek, want zelfs al komt het vanuit boosheid of protest, het is pure passie waar iets uit ontstaat dat mensen kan raken. Voor mij zit het optimisme in de creativiteit zelf, zo voel ik dat. Deze hele reis – er volledig doorheen zitten, er over schrijven en het dan uitbrengen – heeft me zoveel hoop gegeven om door te gaan met waar ik mee bezig ben en het heeft me de privileges gegeven om over de hele wereld te kunnen reizen en spelen. Daar ben ik zo dankbaar voor. Nu gaat het album zijn eigen weg en maakt het zijn eigen verhalen. Als iemand deze plaat op zet terwijl diegene net een belangrijke beslissing maakt – een break-up, een verhuizing – dan zal dat moment voor altijd aan dit album vastzitten. Er ontstaat een bepaalde connectie, dat is iets heel intiems. Het gaat dan zijn eigen leven leiden. Ik ben daar niet meer fysiek bij, dus ik draag het album over aan iedereen die het luistert. Dat loslaten is ook een van de mooiste en belangrijkste punten van het maken van een album.”
“Nu gaat het album zijn eigen weg en maakt het zijn eigen verhalen. Als iemand deze plaat op zet terwijl diegene net een belangrijke beslissing maakt – een break-up, een verhuizing – dan zal dat moment voor altijd aan dit album vastzitten.”
The Book of Traps and Lessons is minimalistischer dan het eerdere werk: meer spoken word en minder instrumenten. Die minimalistische benadering blijkt het idee te zijn geweest van levende legende Rick Rubin. “Rick wilde dat Dan (Carey, red.) en ik iets instrumentaal baanbrekends zouden proberen. Hij richtte zich meer dan normaal op piano loops en synths; hij wilde van ons iets horen dat hij niet al een miljoen keer eerder had gehoord. Op die manier wilde hij een album of poetry maken. Het was echt een waanzinnige beleving om met Dan en Rick aan dit album te werken. In 2015, toen we begonnen aan deze plaat, zaten we een week in Shangri La, Rick’s studio in Malibu. Dat was voor mij voor het eerst dat ik buiten Engeland werkte aan een plaat. Bob Dylan’s oude tourbus staat al sinds 1968 op het terrein van Rick, en daar hebben we uren en uren in zitten werken en schrijven, uitkijkend over de zee. Dat was een ervaring die ik voor altijd zal koesteren. Het is zo belachelijk dat ik die kans heb gekregen. Omdat Rick iets heel specifieks wilde, ging het schrijfproces gruwelijk langzaam. Dan en ik schreven dan pak ‘m beet zes nummers, waarvan Rick er maar één goed vond. Maar dat was het meer dan waard, zonder zijn koppigheid zou het album nu niet zo zijn zoals het is.”
Zelf is de Londense rapper scherp in hun kritiek op de manier waarop we anno 2019 leven en met elkaar omgaan; hen verlangt naar hoe de mens ‘vroeger’ leefde. “Er is een bepaald soort idee van puurheid, heiligheid en toewijding dat verloren is gegaan toen we prooien van de Westerse vooruitgang werden. Er is een mate van hyperindividualisme en massaconsumptie ontstaan, iets wat ons veel en ver heeft gebracht, maar daarbij is er ook zoveel verloren gegaan. Het is een gewelddadig systeem waar we in leven, niet alleen naar de aarde toe, maar ook naar elkaar. In het Westen denken we dat dit beter is dan andere systemen die er op de wereld zijn. We denken de oplossing in verdoving te hebben gevonden: zolang we onszelf maar verdoven met telefoons of social media, of zelfs alcohol en drugs, kunnen we even vergeten hoe slecht we eigenlijk bezig zijn. Aan het einde van ‘I Trap You’ zeg ik: ‘I check my phone seventeen times a minute to see if you called and I missed it.’ It’s a trap. Dan is er alleen de vraag: hoe kan ik willen dat de wereld verandert als ik zelf niet verander, als ik zelf zeventien keer per minuut mijn telefoon check en mezelf verdoof met dingen die er minder toe doen, like holding on to your loved ones? Als ik mezelf beloon met hetzelfde onderdrukkende patriarchale geweld als waar ik tegen ben in dit systeem, hoe kan ik dan verwachten dat de wereld verandert? Hoe kan ik gezonde beslissingen nemen als ik moe ben, en hoe houd ik de discipline om te zeggen: ‘Dit is niet goed voor mij, ik moet dit wegleggen en iets nuttigs gaan doen’? Ik ben gewoon verslaafd aan deze hersenloze stroom aan informatie die zo snel gaat dat mijn brein nooit echt tot rust kan komen. Ik heb een enorme verslavingsgevoelige persoonlijkheid, ik worstel daar heel erg mee. Niet alleen met mijn telefoon, maar ook met eten, alcohol en drugs. Ik ben eigenlijk gewoon heel zwak en alleen. Mijn geluk is dat ik goed ben in creatief bezig zijn en creativiteit is een tegengif voor eenzaamheid. Wanneer je creatief bezig bent, ben je verbonden en verbondenheid is weer een tegengif voor eenzaamheid.”
“Ik was tien jaar lang praktisch aan één stuk door dronken. Ik had het idee dat dat goed voor me was, voor mijn creatieve proces en voor mijn schrijven, maar de gedichten die ik schreef toen ik begin twintig was zijn verschrikkelijk.”
Maar bij het leven van een artiest als Kae Tempest horen nu eenmaal verplichtingen als e-mails versturen, dagen vol interviews en andere bezigheden waar geen creativiteit voor nodig is of zelfs die creativiteit verdoofd. “Het maakt me eenzaam, maar het hoort erbij. Alcohol kan dan een verdoving zijn, en dat is echt een groot probleem in de muziekindustrie. Ik was tien jaar lang praktisch aan één stuk door dronken. Ik stond dronken of stoned op het podium. Ik had het idee dat dat goed voor me was, voor mijn creatieve proces en voor mijn schrijven, maar de gedichten die ik schreef toen ik begin twintig was zijn verschrikkelijk. Ze gaan alleen maar over hoe ik dronken ben en dronkenschap in het algemeen. Nu drink ik niet meer voor ik het podium op stap, hoewel dat soms best moeilijk is, want je krijgt zo’n beetje betaald in alcohol. Na de soundcheck drink je wijn, voor een optreden staat er backstage een koelkast vol met bier en na afloop wordt die vervolgens weer aangevuld. Als een optreden slecht gaat helpt het je om de pijn te verdoven en als het goed gaat is het er om het te vieren. Ik denk dat de meerderheid van de mensen die in de muziekindustrie werken gewoon alcoholisten zijn.”
“Toen we begonnen met dit album, zo’n vijf jaar geleden dus, was ik extreem eenzaam. Ik werkte hard en was heel druk met van alles en nog wat, maar de eenzaamheid vrat aan me. Net zoals de ik-persoon op dit album kwam ik in pubs, werd ik dronken, maar miste ik iets, een bepaalde connectie. Zoals op het eind van het album de persoon tot tranen geroerd is door vreemden op het station, alleen al door naar hun gezichten te kijken, zo heb ik het ook gezien. Het album gaat over de reis die ik nu in het leven maak. Ik ben niet letterlijk deze figuur, maar alle emoties, observaties, valkuilen en lessen komen vanuit mij en van wat ik heb meegemaakt.”
“Op dit album vertel ik mezelf in feite hoe ik moet leven. Ik weet niet beter dan anderen hoe het moet, maar ik leer van mijn fouten en van de lessen van het leven. Wat ik wel weet is hoe ik dingen die ik zie en bedenk moet opschrijven. Ik ben schrijver, dat is waar ik goed in ben. Er is een soort kracht boven mij, wat een deel is van mij, maar toch boven me hangt, die me vertelt hoe ik dingen moet aanpakken. Toen ik klein was, werd ik bezocht door mijn ‘oudere ik’. Mijn oudere ik kwam dan bij me als ik er doorheen zat en manifesteerde zich in mijn gedachten. Mijn oudere ik vertelde mijn ‘jongere ik’ dan dat het goed kwam en welke wegen ik moest nemen zodat het goed zou komen. Dat is ook hoe ik ben gaan schrijven, omdat mijn oudere ik vertelde wat ik moest doen. Ik heb dit eigenlijk nooit aan iemand verteld, want het is vage shit, maar het is wel wat ik ervaren heb en waarom ik nu ben zoals ik ben en waarom ik hier nu de eer heb om zoveel van mij en mijn inzichten aan anderen te vertellen.”
Kae Tempest staat deze zomer op Best Kept Secret en Pukkelpop. The Book of Traps and Lessons verschijnt op 14 juni bij American Recordings.
