Als lid van de hechte noiserock- en postpunkformaties The Sweet Release of Death Neighbours Burning Neighbours maakte Alicia Breton Ferrer de afgelopen jaren donkere muziek die de luisteraar in een ijzeren greep houdt. Tijdens de pandemie stond de Rotterdamse plots op eigen benen en maakte ze – min of meer per ongeluk – haar eerste soloplaat, waarop de duisternis tegenwicht krijgt van speelsheid en humor.
Tekst: Dirk Baart
Foto’s: Cheonghyeon Park
“Gisteren sneed ik een broodje open en heb ik tien minuten getwijfeld op welke helft ik humus en op welke helft ik ander beleg zou doen”, vertelt Alicia Breton Ferrer, een stuk blijmoediger dan je zou verwachten als je bekend bent met de muziek van de bands waarvan ze deel uitmaakt. “De onderkant van het broodje is zachter dan de bovenkant, dus je moet echt rekening houden met de smaaksensatie. Toen dacht ik: oké, misschien ben ik te lang bezig met deze keuze. En dat heb ik eigenlijk met alles in mijn leven, behalve met die soloplaat. Daarbij dacht ik: ik ga dit gewoon doen, of het nou crap is of niet.”
Breton Ferrer loopt in de zon over de Rotterdamse Luchtsingel, op een steenworp afstand van het huis waar ze werd geboren als dochter van een Nederlandse moeder en een Spaanse vader. Ze verwondert zich over het centrum, waar ze nauwelijks nog komt, en vertelt over de Chileense regisseur, schrijver en acteur Alejandro Jodorowsky (o.a. The Holy Mountain), een geest uit het verleden van haar filmstudie. “Hij vertelde ooit dat hij met een vriend had besloten dat ze alleen maar rechtdoor gingen lopen. Soms kwamen ze uit bij een deur en moesten ze aankloppen om te vragen of ze daar rechtdoor mochten. Gaan we dat doen?” De reactie dat de wandeling uiteindelijk terug naar Rotterdam Centraal moet leiden, wordt vliegensvlug verworpen. “Of niet! Waarom moet je altijd terug naar waar je vandaan kwam?”
Die frisse, optimistische blik op de zaken past bij Headache Sorbet, Breton Ferrers solodebuut dat eind april verscheen via Subroutine Records-zijspoor Glove Compartment, precies een jaar nadat ze eraan begon. Even hield ze zich niet bezig met de bands waarmee ze de afgelopen jaren furore maakte, maar verkende ze nieuw terrein. Zonder slag of stoot ging dat overigens niet: “Toen de eerste lockdown begon, dacht ik: nu ga ik zelf muziek maken, ik ga een taal leren, ik ga werken aan zieke skills. Dat werkte voor geen meter, omdat ik er druk op zette. Ik miste al mijn bandgenoten ook heel erg.”
“Ik dacht: ik ga dit gewoon doen, of het nou crap is of niet”
Dat is geen wonder: Breton Ferrer is lid van twee bijzonder hechte formaties, waarin alle leden een eigen smoel hebben maar uiteindelijk altijd het geheel zegeviert. Met name The Sweet Release of Death is al jaren een anker in Breton Ferrers bestaan. Ze vormde de band met gitarist Martijn Tevel en drummer Sven Engelsman, die ze al sinds haar veertiende kent uit jeugdcentrum Texmex te Spijkenisse, waar ze op haar vierde naartoe verhuisde met haar ouders. “We zijn een soort broers en zus, zo veel hebben we met elkaar meegemaakt. We hebben amper woorden nodig.” Na jaren in de ‘underground’ beleefde de band met derde plaat The Blissful Joy of Living een bescheiden doorbraak. Breton Ferrer moet een beetje lachen om het woord. En natuurlijk, het drietal zal met zijn compromisloze noiserock nooit een household name worden, maar toch: de Volkskrant en NRC wisten Breton Ferrer & co. plots te vinden, net als het gerenommeerde Britse platform The Quietus. De band speelde op Le Guess Who? en Noorderslag, een show op het smaakmakende Italiaanse festival Beaches Brew lag nog in het verschiet.
Daarnaast timmerde Breton Ferrer aan de weg met Neighbours Burning Neighbours, de dynamische postpunk- en noisepopband die ze in 2018 oprichtte met bassist Kat Kalkman, drummer Aram Scheeve en gitarist Daanie van den IJssel. In januari 2020 bracht het viertal de dubbelsingle Softly / Grace uit op Subroutine Records. De groep speelde al op het Slowaakse showcasefestival MENT en toerde uitgebreid door Europa. Shows op Motel Mozaique en het Welshe festival FOCUS gingen niet door. “Neighbours is nog veel nieuwer. Aram kende ik nog helemaal niet voor we de band begonnen, dus we waren nog veel meer aan het ontdekken van elkaar. Het is in de oefenruimte een stuk meer gestructureerd. Bij The Sweet Release of Death valt alles op zijn plek wanneer het op zijn plek valt en heeft het geen zin om dat te pushen, met Neighbours kunnen we in twee oefensessies een nummer schrijven, omdat het zo gefocust is.”
Na de eerste lockdown speelt Breton Ferrer nog één show met The Sweet Release of Death – of eigenlijk: negen shows van vijftien minuten, voor een zittend publiek, met het zaallicht aan. Daarna gaan beide bands in winterslaap. Sven Engelsman gaat terug de studiebanken in, Aram Scheeve krijgt een kind. Daanie van den IJssel richt zich volledig op hun werk in de zorg. Natuurlijk is het zuur, maar het lukt Breton Ferrer al snel om zich bij de situatie neer te leggen. “The Sweet Release werkt toch het best als we iets aan de horizon hebben. Het is gewoon wat het is, wat komt dat komt. Op het moment dat we samen komen hoeven we niet lang te zoeken naar de klik.”
Voor Breton Ferrer persoonlijk komt de pandemie niet op een slecht moment. Al die dingen aan de horizon, ze waren een beetje overweldigend geworden. “Ik stond aan de vooravond van een burn-out, die er later ook heeft ingehakt. Naast het toeren probeerde ik ook nog geld te verdienen met een bijbaantje, want de bands zetten nog geen zoden aan de dijk. Ik was helemaal over de kop aan het gaan. Voor mij persoonlijk was het fijn dat alles even op pauze stond, al zou je daar eigenlijk geen pandemie voor nodig moeten hebben natuurlijk.”
Het duurt ongeveer een maand voor Breton Ferrer weer de behoefte voelt om muziek te maken. “Een knutselclub”, zo beschrijft ze die beginfase. Een soloplaat is dan nog niet aan de orde. Zoiets staat ook niet per se op de bucket list van Breton Ferrer. “Als ik iemand in z’n eentje op zie treden, denk ik altijd: hoe durf je dit?” Maar toch: de nummers blijven maar komen. De omstandigheden zijn min of meer hetzelfde als voor The Blissful Joy of Living, toen The Sweet Release of Death besloot geen shows meer te spelen om zich volledig op de nieuwe plaat te kunnen richten. Het bleek destijds een verkeerde inschatting, die bijna het einde van de band betekende. “Het doodde alle creativiteit. Voor ons was het juist nodig om in een bepaalde energie te zitten.” Nu bood de stilte Breton Ferrer de ruimte en de tijd om op een ongedwongen manier muziek te maken, zonder doel, zonder verantwoordelijkheden ten opzichte van bandgenoten en zonder verwachtingen van buitenaf. “Er was niks”, vat ze samen. “Het kon alles zijn.”
Headache Sorbet – de soloplaat die uiteindelijk zou ontstaan – is geen werelden verwijderd van The Sweet Release of Death en Neighbours Burning Neighbours, maar kent wel degelijk een andere ruggengraat. Breton Ferrer liet haar gitaar grotendeels links liggen. In plaats daarvan legde ze de basis voor het album met een Casio-keyboard, met een sound die precies irritant genoeg is. Het geeft de plaat een scherpe rand, maar niet op de loodzware manier die we kennen van The Sweet Release of Death. Nee, Headache Sorbet is puntiger, doet meer denken aan Yeah Yeah Yeahs en Le Tigre, die Breton Ferrer noemt als vroege inspiratiebronnen. “Die Casio-geluiden zijn super penetrant, dus als je daar de hele dag naar luistert… Toen ik begon aan het album had ik continu hoofdpijn.”
“Ik luister altijd al naar elektronische muziek, maar het zat nog nooit zo sterk in mijn eigen muziek”, legt Breton Ferrer uit. “Ik had ooit een huisgenoot die heel erg in de elektronische muziek zat. Dan hoorde ik wekenlang dezelfde beat, die hij dan de hele tijd aan het finetunen was. Met elektronische muziek heb je veel meer controle, maar daardoor blijf je ook veel langer aan iets sleutelen. Daar hou ik niet zo van. Ik hou juist van onvoorspelbare geluiden.”
Die onvoorspelbaarheid wist Breton Ferrer op Headache Sorbet overigens wel degelijk te behouden. De plaat klinkt ongedwongen, inderdaad als een hobbyproject dat per ongeluk uitgroeide tot een volledig album. Breton Ferrer werkte vooral ’s avonds en ’s nachts aan de liedjes, gewoon als ze de geest kreeg. Alleen thuis met haar kat Iggy, die niet van de microfoons weg te slaan was en zo af en toe zijn opwachting maakt in de opnames. “Op een gegeven moment was ik lekker aan het opnemen, maar zag ik met mijn koptelefoon op dat alles in de kamer trilde. Toen hadden de buren blijkbaar keihard George Michael aangezet. Ik denk dat dat het teken was: oké, het is wel klaar nu. Of misschien waren ze gewoon lekker George Michael aan het luisteren en bedoelden ze er verder niks mee.”
De vrijzinnige aanpak die Breton Ferrer op Headache Sorbet tentoon spreidt, werd haar met de paplepel ingegoten. Niet door haar moeder, maar door haar Spaanse vader, die niet opgroeide in zijn vaderland en daar pas terugkeerde nadat de dictatuur van Franco was gevallen. “Daarvoor heeft hij als advocaat bij een verzekeringsmaatschappij gewerkt in Parijs”, vertelt Breton Ferrer. “Maar dat heeft hij niet lang volgehouden. Hij koos ervoor om te leven van de muziek. Op een dag – terug in Spanje – was hij aan het optreden en was er een blonde dame uit Nederland op vakantie met haar moeder, die dacht: o, dat is wel een leuke man. Die week nog zijn ze op date geweest, ze waren meteen helemaal gek op elkaar. Mijn oma heeft toen optredens voor zijn band geregeld in Rotterdam. Zijn bandgenoten gingen uiteindelijk terug naar Spanje, maar hij niet.”
“Mijn moeder was altijd de gestructureerde. Ik had altijd in mijn hoofd: dat is de goede kant van de familie. Zij zorgde ervoor dat we een huis hadden, en eten. Dus ik heb heel lang geprobeerd om ook zo te zijn. Dat lukte totaal niet, want zo ben ik niet. Eigenlijk ben ik mijn hele leven bezig geweest vrede te sluiten met het feit dat ik net als mijn vader beter mijn leven kan leiden als muzikant.”
Met leadsingle ‘Having Fun’ bevat Headache Sorbet zelfs een directe ode aan Breton Ferrers Spaanse achtergrond, inclusief handklapjes en flamencogezang. En ‘Control’ bevat een fluitpartij van Breton Ferrers vader. “Ik had nog niks voor het middenstuk van dat nummer. Ik probeerde mezelf te pushen om iets te bedenken, maar uiteindelijk heb ik het helemaal losgelaten. Later die week stuurde m’n moeder een voice memo van de fluitgeluiden die mijn vader al een week aan het maken was. Ze vond het afgrijselijk en schaamde zich voor de buren, want m’n vader speelde allerlei overtonen met de deur wagenwijd open. Ze nam het stiekem op om bij mij te klagen. Ze zei: ‘Jij vindt dit waarschijnlijk wel mooi hè?’ Gewoon omdat het toch een soort herrie is. Ik hoorde het en dacht meteen dat het perfect in het nummer zou passen. Het bleek ook nog eens dezelfde toonsoort te zijn!”
“Ik heb heel lang geprobeerd zoals mijn moeder te zijn, maar dat lukte totaal niet”
Dat vertrouwen in haar eigen keuzes en intuïtie is een belangrijk winstpunt dat Breton Ferrer boekte in het proces rondom Headache Sorbet. Voor iemand die gewend is in de dynamiek van een band tot min of meer democratische beslissingen te komen en tien minuten kan twijfelen over haar broodbeleg, kwam het solodebuut van Breton Ferrer vrij instinctmatig tot stand. Ook de adviezen van betrokken bandgenoten werden vriendelijk in de wind geslagen. “Kat was heel betrokken, omdat ik hen gewoon continu demo’s stuurde. Maar hen was het eigenlijk altijd oneens met de keuzes die ik maakte, omdat hen een heel andere smaak heeft dan ik. ‘Dit en dit in de mix, daar ben ik het niet mee eens. Maar jij zal het wel weer zo bedoeld hebben.’ En dat was dan inderdaad zo.”
Een visie vormen op je opnames, dat leerde Breton Ferrer – die veel aandacht besteedde aan de productie van Headache Sorbet en uitgebreid experimenteerde met verschillende microfoonafstellingen – onder meer van Corno Zwetsloot, die als producer van Katzwijm Studio uitgroeide tot een icoon van de Nederlandse underground. De gitarist van onder meer Space Siren en Zoppo nam het debuutalbum van The Sweet Release of Death op en was voor zijn dood in 2014 ook betrokken bij de tweede plaat van het drietal. Zwetsloot is niet per se te horen in de productie van Headache Sorbet of de andere releases waarbij Breton Ferrer betrokken was, maar spoorde Breton Ferrer en haar bandgenoten vooral aan om zélf weloverwogen keuzes te maken op dat gebied. De vaardigheid om dat te doen kwam haar op Headache Sorbet beter van pas dan ooit. “Ik heb Corno nooit ervaren als iemand die je iets oplegde, maar juist als iemand die probeerde je eigen mening uit je te trekken. Toen we bij hem aanklopten, vroeg hij: ‘Willen jullie gewoon een beetje leuk opnemen of willen jullie alles eruit halen wat erin zit?’ Dat we toen hebben geleerd om te luisteren en een mening te vormen als muzikant, is uiteindelijk belangrijker geweest dan de nummers die uit de opnames voortkwamen. Daar hadden we beter een EP dan een album van kunnen maken. Maar het heeft de manier waarop Sven, Martijn en ik muziek maken en überhaupt keuzes maken in ons leven heel erg gevormd.”
Headache Sorbet is uit via Glove Compartment. Luister op Bandcamp, waar het album op tape te verkrijgen is. Bekijk hieronder een nieuwe livesessie voor ‘Delete’.
