Aanstaande vrijdag hosten DJ St. Paul en VJ Switchdoctor het debuut van de dansavond Binge Dancing, vol muzikale sleutelmomenten uit films en series. Voor Front schreef St. Paul een gastcolumn over de emotionele tijdreis waarop soundtracks je kunnen meenemen. Al schrijvende belicht hij zijn favoriete muzikale momenten uit films en series – zowel vol nostalgie als het heden beminnend – en vraagt hij ook een aantal favoriete beroepsliefhebbers naar hun eigen keuze.
Tekst: Paul Nederveen
Er was eens een Brad Pitt in Hollywood. Terwijl hij weg scheurt in zijn oceaanblauwe auto en de camera boven L.A. uitstijgt, klinkt op de achtergrond ‘Summertime’ door Billie Stewart. Correctie, het intro van ‘Summertime’ door Billie Stewart. Correctie, een fragment uit het intro van ‘Summertime’ door Billie Stewart. Zelfs de suggestie van het nummer is al genoeg om uit je plakkerige popcornstoel te veren.
Het grootste nadeel van OCD is dat je maar één obsessie tegelijkertijd kunt hebben. In mijn geval zijn dat mooie liedjes. Maar was ik ook nog eens gezegend met een gespleten persoonlijkheid dan zat ik de hele dag in de bioscoop. Films en liedjes. Liedjes en films. De twee strikken om het grauwe leven.
Inkt kruipt waar het niet gaan kan. Daarom deze gastcolumn voor Front over soundtracks. Niet zozeer over gecomponeerde soundtracks, als wel over samengestelde soundtracks. Het juiste nummer op het juiste moment onder de juiste scène in de juiste film. Of in de juiste serie. Een slordige eeuw om uit te kiezen, dus laten we meteen in de materie duiken. Als Bill Murray in Rushmore. Maar dan enthousiast. ‘Never Ending Story’! Het gebruik van deze Giorgio Moroder-productie in Stranger Things 3 komt als eerste voor de geest. Vooral omdat het nou niet per se het mooiste nummer ooit gemaakt is, het ook nog eens uit een andere film komt, en tóch werkt. Het nummer is eigenhandig de soundtrack voor de oneindige nostalgie-loop waarin popcultuur zich nu lijkt te vinden. Coverbands bezetten de poppodia, 80s producties de dansvloer en professor Barabas wint iedere Oscar voor Beste Regie.
De favoriete muzikale filmscène van… Spinvis
Echo & The Bunnymen – ‘The Killing Moon’, Donnie Darko
“The distinction between past, present and future is only a stubbornly persistent illusion.”
Met deze quote van Albert Einstein begint de Duitse serie Dark. Stranger Things voor gevorderden. Tijdreizen tot kunst verheven. Nee, beter, tot norm verheven. Er is een scène waarin een jongetje – gevangen in een wormgat – gedwongen wordt om naar de clip van ‘You Spin Me Round (Like A Record)’ van Dead Or Alive (op repeat) te kijken. Metafoor galore! Alles haakt in op alles. Als niks nieuw is, is er ook niks oud. Kijk met die bril maar eens naar je zorgvuldig samengestelde playlists. Of naar een van de gaafste dansscènes van dit jaar uit Gaspar Noes Climax. Je hoort een discotrack uit de jaren zeventig (van Cerrone) die door de discokoning van de jaren negentig (Thomas Bangalter van Daft Punk) bewerkt is tot een van de disco-anthems van dit jaar.
Dansen tegen de bierkaai. Feesten in het grote niets. Climax doet hier ook denken aan Trainspotting. Er was tijdens mijn korte flirt met het universiteitsleven geen studentenkamer waarin de poster van deze film niet hing. We hadden allemaal het grunge-haar weer afgeknipt, hielden van Britpop en haatten keuzestress. Een baan. Een carrière. Een gezin. Alleen al een favoriet liedje kiezen uit de soundtrack!?! Ondanks Iggy Pop in de opening, Brian Eno op de plee of Underworld op het eind, ga ik toch voor ‘Temptation’ van New Order. Vanwege het nummer, maar ook vanwege het subtiele gebruik in de film. Hoofdrolspeler Ewan McGregor ontmoet een meisje in de club terwijl ‘Temptation’ van Heaven 17 opstaat. De volgende dag komt hij erachter dat ze minderjarig is en hoor je ‘Temptation’ van New Order. Twee verschillende versies van dezelfde titel voor twee verschillende perspectieven op een situatie.
Soms leent een en hetzelfde nummer zich voor meerdere tegenstrijdige gemoedstoestanden. Dat is het geval bij het geweldig gekozen nummer ‘It Takes A Muscle To Fall In Love’ in de film Prins. Regisseur Sam de Jong werkte voor de soundtrack samen met Palmbomen, die niet alleen zelf muziek voor de film schreef, maar ook voorstelde om een nummer van de vergeten Nederlandse synthpop act Spectral Display te gebruiken. ‘It Takes A Muscle To Fall In Love’ komt twee keer terug in Prins. Maar waar je de eerste keer melancholie en verdriet voelt, ervaar je later in de film juist hoop.
De favoriete muzikale filmscène van… Job Roggeveen (o.a. van Job, Joris & Marieke)
Nico – ‘These Days’, The Royal Tenenbaums
Het voordeel van een onbekend nummer is dat het nog niet emotioneel ingekleurd is door de kijker zelf. De regisseur kan het blanco gemoed naar behoeven manipuleren. Dat wordt een stuk ingewikkelder met een evergreen als ‘Non Je Ne Regrette Rien’. Extra wonderlijk is het dan ook dat de hele(!) soundtrack van Inception gebouwd is op dit liedje. Inception gaat over parallelle tijdsbelevingen. Een uur kan opeens een jaar duren en een week een seconde. Hans Zimmer heeft de muziek van Edith Piaf vertraagd of versneld in dezelfde verhoudingen als het verhaal. Ik heb de film drie keer gezien en vind het nog steeds één van de mooiste liedjes ooit gemaakt.
Favoriete liedjes onder scènes kunnen ook misleidend zijn. “Is dat nou ‘There She Goes’ van The La’s in de eerste aflevering van Gilmore Girls? WAAR KAN IK DIE DVD-BOX KOPEN?!!” En dat na feitelijk alleen nog maar de gebreide muts van Lorelai gezien te hebben. 153 afleveringen Gilmore Girls waren het gevolg. In totaal heb ik een volle week van mijn leven in Stars Hollow gewoond. Geen spijt van. Maar als een regisseur te vaak liedjes gebruikt om iets zeggen wat hem zelf niet lukt, gaat er toch iets mis. Reality Bites blijkt 25 jaar later niet heel veel meer dan een coole soundtrack. Hoe anders is dat bij de serie Sex Education. Bestond het fenomeen dvd-box nog dan kocht ik na iedere scène een nieuw exemplaar. In Sex Education versterkt muziek en beeld elkaar voortdurend. Popcultuur in het kwadraat. Neem nou de abortus door een van hoofdpersonages met op de achtergrond ‘Asleep’ van The Smiths. Daarvoor zal zelfs de apathische Morrissey zelf even zijn knuffeldoekje erbij gepakt moeten hebben.
De favoriete muzikale filmscène van… Anna van Rij (The Visual)
Audrey Hepburn – ‘Moon River’, Breakfast at Tiffany’s
Wes Anderson, Noah Baumbach, Michel Gondry en Sofia Coppola zijn van die regisseurs die hun muziek altijd rechtstreeks uit mijn platencollectie lijken te selecteren. Dansen aan het water op Françoise Hardy in Moonrise Kingdom. Voor het eerst het kunstwerk The Squid & The Whale zien, begeleid door ‘Street Hassle’ van Lou Reed. Verdwalen in het eigen hoofd terwijl ‘Everybody’s Gotta Learn Sometimes’ op staat in Eternal Sunshine Of The Spotless Mind. Werkelijk waar ieder nummer van Lost In Translation. En tóch is het misschien nog wel het allergaafst als je een nummer ontdekt door een film. ‘Throw It Down’ van Dominique Young Unique zit sinds het fantastische Booksmart prime time in mijn dj-sets. Zouden er Oscars bestaan voor Mindblowing Modern Day Coming Of Age Pop Soundtracks, dan mochten ze allemaal naar Booksmart. Alleen al deze zwembad-scène…
Zeg je zwembad, dan zing je Rocket Man. De musical over Elton John is eigenlijk één lange videoclip. Musicals, Bollywood (Jaan Pehchan Ho!) en voor mij persoonlijk meer nog Blaxploitation-films zitten in hun eigen league wat betreft het gebruik van liedjes. Shaft, Superfly, They Call Me Mister Tibbs, Trouble Man, ik heb ze allemaal meerdere keren gezien, maar herinner me nog steeds enkel en alleen de muziek. Spike Lee is misschien wel de eerste regisseur die dit wist te veranderen. Bij ‘Fight The Power’ van Public Enemy denk ik net zo zeer aan die dikke James Brown-drums, de iconische lyrics (“Most of my heroes don’t appear on no stamp”) en broeierige dansvloeren als aan de gettoblaster uit Do the Right Thing.
De favoriete muzikale filmscène van… Thijs Schrik (cultuurjournalist voor o.a. NRC)
Elton John – ‘Tiny Dancer’, Almost Famous
Tijdens Binge Dancing in TivoliVredenburg ligt uiteraard een nadruk op de dansbaardere liedjes in films. VJ Switchdoctor zal de hele avond de bijbehorende beelden verzorgen. Vier uur lang liedjes uit films. En nog overheerst het gevoel darlings te moeten killen. Het liefst had ik een speciale Tarantino-foyer, twee identieke Wes Anderson-balkons en een dakterras bij volle maan voor alle dansscènes uit films. Die laatste categorie is alleen al een heel eigen Beeld en Geluid-instituut waard. Dansen in Hollywood (Singin’ In The Rain, La La Land, Saturday Night Fever, Love Simon, Jungle Book). Dansen in indiefilms (Call Me By Your Name, Ex Machina, Dogtooth, 500 Days Of Summer, The Big Lebowski, The Breakfast Club). Dansen in een vreemde taal (Chunking Express, La Grande Bellezza, House Of Flying Daggers, Beau Travail, Anna). Schuifelen in een vreemde taal (Cold War, Cold War en Cold War). Voordat ik nu mijn favoriete subway dance battles per stad van Amerika ga ordenen en Front geen bezoeker meer overheeft, wil ik alleen nog even extra aandacht voor Anna en vooral Beau Travail. In een interview met Cineville zegt regisseur Claire Denis: “Mensen geven mij de schuld dat ze zich ongemakkelijk voelen, terwijl ik met mijn films inspeel op onderwerpen die zo dicht onder de oppervlakte liggen, dat je jezelf voor de gek houdt door ze te ontkennen”. Ik pak deze handschoen op en ga vrijdag voor het eerst in mijn leven Corona draaien.
Als dj is het opmerkelijk om te zien dat de nummers die momentum hebben niet per se meer de meest progressieve producties zijn. Het kan om een Italo-edit van een Bollywood-track gaan die door dj’s opgepikt wordt. Het kan een nummer uit Sex Education zijn dat weer opnieuw generaties bereikt (‘Love Really Hurts Without You’). Waar het bij prime time-klappers die iedereen tot in de verste uithoeken van de dansvloer verenigen eerder een radiohit of een nummer 1-hit betrof, of een niet te negeren revolutie vanuit de tegencultuur, is het nu vaak juist een oud nummer dat via streamingkanalen terugsluipt in de communale beleving. Dat een zaal vol vroege twintigers massaal begint te juichen bij ‘Mad World’ of ‘Enjoy The Silence’ had ik me tot tien jaar geleden nog niet kunnen voorstellen.
Daarmee zijn we weer terug bij de nostalgie-loop. De teletijdmachines die liedjes en films allebei zijn. Waar ben ik, als Stranger Things refereert aan mijn eerste lievelingsliedje als gevolg van mijn eerste lievelingsfilm (Stand By Me)? In het nu van de serie? In de jaren tachtig van de film? In de jaren zestig van het liedje? Rutger Hauer zou zeggen dat het allemaal tranen in de regen zijn. Ik gun hem een beter eind en omdat in het “upside down” van de popcultuur niks meer op zijn plek staat, bepaal ik zelf wel hoe we eruit gaan…
The Extra’s
MIA was ook dol op ‘It Takes A Muscle To Fall In Love’ van het Nederlandse Spectral Display en coverde het voor haar album MAYA. Bij Jools Holland heeft ze het nog samen met The Specials uitgevoerd. De beelden zijn helaas van YouTube gehaald.
Dol op de keuze van Spinvis, maar het had niks gescheeld of INXS had onder de openingsscène gezeten. In de directors cut van Donnie Darko ziet de soundtrack er heel anders uit. Zoals oorspronkelijk bedoeld. De wonderlijke wereld van rechten.
Job koos een minuut voor de deadline (het is een ernstige zaak, je favorieten kiezen!) tóch voor The Royal Tennenbaums en niet voor een liedje uit Casino. Daardoor wil ik hier in mijn eigen directors cut alsnog even aandacht voor een van de allermooiste Scorsese-scènes: het one-take restaurant-shot uit Goodfellas met op de achtergrond The Crystals.
Voor degene die zoals ik niet genoeg krijgt van de slotscène van The 40 Year Old Virgin is er ook nog een extended version.
You should be Binge Dancing. Deze mocht niet ontbreken. Niet een favoriet liedje in film. Maar een favoriet liedje als film.
Binge Dancen met St. Paul doe je komende vrijdagavond 4 oktober tot diep in de nacht in TivoliVredenburg.
